Բոլորիս էլ հայտնի է ու ակնհայտ է, որ հայկական սփյուռքն ու Հայաստանը ունեն հարուստ պատմություն և բազմազան մշակութային ժառանգություն, որոնք մի շարք ընդհանրություններով հանդերձ նաև ունեն իրենց յուրակերպությունները: Հայաստանի ու սփյուռքի տարբեր համայքների համագործակցությունն ու երկխոսությունը կարևոր են համազգային միասնության և զարգացման համար: Սակայն լիարժեք համագործակցության ու փոխըմբռնման համար հարկավոր է միանման կամ գոնե փոխադարձաբար հասկանալի, ընկալելի քաղաքական լեզու ու երկխոսություն, որոշակի ընդհանուր սոցիալ-մշակութանին համատեքստ, և, որն ամենկարևորն է, համադրելի ու ընդհանուր նպատակներ և շահեր։
Արդյո՞ք սփյուռքն ու Հայաստանը ունեն նույն քաղաքական, սոցիալ-մշակութային, նպատակակների ու շահերի ընդհանրություններ ու հատման կետեր, թե՞ նրանց միջև ավելի շատ առկա են տարբերություններ, որոնք կարող են խոչընդոտել արդյունավետ համագործակցությանը:
Սփյուռքը չի կարող գոյություն ունենալ վակումի մեջ։ Այն կարող է իմաստավորվել՝ ունենալով քաղաքական ֆունկցիաներ Հայաստանի Հանկարետության կողմից նշանակված։ Դա հնարավորություն կտա սփյուռքին լինել ոչ միայն էթնո-մշակութային, այլ նաև սոցիալ-քաղաքական միավոր՝ ինչը կբարձրացնի քաղաքական արժեքը սփյուռքի իրենց երկրների քաղաքակն շրջանակների աչքերում։ Սերտ կապված լինելով Հայաստանի՝ համայն հայության հայրենիքի հետ, սփյուռքը կարող է խաղալ Հայաստանի “փափուկ ուժի” դերը՝ առաջ մղեկով Հայաստանի ռազմավարական շահերն ու հմուտ համադրելով դրանք իրենց բնակության երկրների շահերի հետ։ Հետևաբար՝ հաջողակ և խելամիտ ազգերը, որոնք ունեն սփյուռք հայրենիք-սփյուռք հարաբերությունները դիտարկում են քաղաքական հիերարխիայի մեջ,այն է պետությունը նշանակում է դեր և ֆունկցիաներ իր սփյուռքին, որն էլ իրականացնում է այդ դերը և ֆունկցիաներն իր բնակության երկրում։